RỬA TAY: TỪ DIỆT KHUẨN ĐẾN THANH TẨY TÂM HỒN

RỬA TAY: TỪ DIỆT KHUẨN ĐẾN THANH TẨY TÂM HỒN

Cả thế giới hiện nay đang sống trong lo sợ vì dịch viêm phổi đường hô hấp do virus corona gây nên. Dịch bệnh này được xác định xuất phát từ thành phố Vũ Hán, Trung Quốc hồi tháng 12 năm 2019, hiện nay đã lan sang 26 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến ngày 9 tháng 2 năm 2020, số ca nhiễm bệnh đã tăng lên hơn 37.552 người, trong đó có 813 đã chết, và số lượng người được chữa khỏi bệnh chiếm tỷ lệ rất thấp. (Vnexpress)

Để đối phó với việc lan truyền của dịch bệnh, Trung Quốc đã đóng cửa hàng chục thành phố, bắt đầu từ thành phố Vũ Hán, Hồ Bắc, Hoàng Cương... Nhiều hãng hàng không nước ngoài ngừng các chuyến bay qua lại với Trung Quốc. Đồng thời nhiều quốc gia cũng đóng cửa khẩu với Trung Quốc, để ngừng tiếp nhận hành khách đến từ đất nước đang đối diện với đại dịch này. Nhiều công nhân của các nước đang tìm cách chạy khỏi Trung Quốc dù biết rằng khi trở về họ sẽ bị phải cách ly ít nhất 14 ngày để theo dõi.

Một điều đáng chú ý khiến tôi đi đến ý định viết bài này, đó là, để tránh việc lây bệnh, các cơ sở y tế khuyến cáo mọi người nên thường xuyên rửa tay để diệt trừ virus và tránh gây nhiễm bệnh cho chính mình và cho người khác. Ở trường học của tôi, nhà trường đã trang bị thêm nhiều chai nước rửa tay và gửi thông tin nhắc nhở sinh viên và giáo sư rửa tay khi vào phòng học, vào thư viện và nhất là vào các căng tin dùng bữa. Quả thật, việc khuyên người dân rửa tay để tránh truyền bệnh là việc làm rất cấp bách và chính đáng, nhất là trong khi bệnh phổi đang lây lan. Riêng với tôi, đây cũng là cơ hội hợp lý để suy tư và chia sẻ chút ý nghĩa tôn giáo và đạo đức trong việc rửa tay.

RỬA TAY VÀ VIỆC THANH TẨY TÂM HỒN

Trong nghi thức thánh lễ, trước khi linh mục cử hành nghi thức truyền phép, các ngài đều thực hiện nghi thức rửa tay. Nghi thức này chỉ là một động tác rất đơn giản, nhưng có ý nghĩa rất linh thiêng, như trong  “Quy Chế Tổng Quát Sách Lễ Rôma, số 76” phần chữ đỏ giải thích rằng : “Sau đó, vị tư tế rửa tay bên cạnh bàn thờ: nghi thức này biểu lộ lòng ước ao được thanh tẩy trong tâm hồn.”

Cụ thể, lúc rửa tay, chủ tế đọc một lời nguyện rằng: “Lạy Chúa, xin rửa con sạch hết mọi lỗi lầm; tội con đã phạm, xin Ngài thanh tẩy.” Như thế, nghi thức rửa tay này không chỉ để làm cho tay linh mục được sạch trước khi chạm vào Mình Thánh Chúa như nhiều người thường giải thích, nhưng nó trở thành một dấu hiệu của việc thanh tẩy nội tâm. Các tư tế cầu xin Chúa thánh hóa tâm hồn mình, để tâm hồn được trong sạch khi cứ hành nghi thức cực thánh này.

Và khi nhắc đến nghi thức rửa tay, chúng ta nghĩ đến nước. Nước, hiển nhiên được dùng để tẩy rửa và làm cho vật được rửa trở nên trong sạch. Nước, cũng mang một ý nghĩa sâu xa khác, đó là nó mang lại sự sống cho con người và sinh vật. Đặc biệt trong đức tin Kitô giáo, nước là hình ảnh gợi nhớ đến Bí tích Rửa Tội, Bí tích mà người lãnh nhận được rửa sạch hết mọi tội lỗi, trở nên tinh tuyền và được làm con Thiên Chúa. Nhất là sau khi được lãnh nhận Bí tích thanh tẩy, người lãnh nhận được sống với tinh thần mới và quả tim mới, như lời của tiên tri Êdêkien nói: “Ta sẽ rảy nước thanh sạch trên các ngươi và các ngươi sẽ được thanh sạch. Ta sẽ ban tặng các ngươi một quả tim mới, sẽ đặt thần khí mới vào lòng các ngươi.” (Ed 36, 25-26)

Ngày nay, mỗi lần vào nhà thờ chúng ta thường thấy có hai chén nước được chuẩn bị hai bên cửa vào nhà thờ, để khi đi vào giáo dân chấm một it nước rồi vẽ hình thánh giá lên trán. Theo sử liệu, truyền thống này đã có từ thế kỷ thứ VI, khi các đan sĩ dòng Thánh Biển Đức phải rửa tay trước khi vào nhà thờ cầu nguyện và tham dự thánh lễ. Các tín hữu sau đó cũng học hỏi việc làm này, họ bắt đầu thực hiện việc rửa tay trước khi vào nhà thờ để tỏ hiện sự tôn kính Thiên Chúa. Và rồi, nghi thức đã được đơn giản hóa, là khi vào nhà thờ, giáo dân chỉ có việc đưa tay chấm nước thánh, vẽ lên trán và xin Chúa thánh hóa tâm hồn của mình. Truyền thống này được tiếp tục cho tới ngày nay.

Như vậy, việc thanh tẩy tâm hồn, hay việc sám hối ăn năn trở thành một phần rất quan trọng của mỗi một chúng ta. Hơn nữa trong mọi lúc và mọi nơi, con người chúng ta cần biết “tẩy rửa” tâm hồn mình để xứng đáng làm con cái Thiên Chúa. Giống như trong bức thư của Đức tổng Giám mục Sài Gòn gửi cho quí cha, quí tu sĩ, chủng sinh và toàn thể giáo dân trong Tổng giáo phận, trước những sợ hãi và đau khổ của đại dịch dịch bệnh virus corona, Đức Cha Giuse Nguyễn Năng nhắc nhở giáo dân: “Tất cả những đau khổ của nhân loại đều bắt nguồn từ căn nguyên sâu xa là tội lỗi. Chính vì thế, cùng với lời cầu nguyện, chúng ta cũng cần thực hiện việc đền tội, sám hối và thay đổi cuộc đời, để sống công chính và thánh thiện theo Phúc Âm.” (Trang thông tin Tổng Giáo phận Sài Gòn)

Thật là đáng kính phục, khi dịch bệnh viêm phổi đường hô hấp do virus corona đang hoành hành, các chính trị gia tìm cách bóp méo sự thật, che dấu sự yếu kém của mình, đồng thời tìm cách tuyên truyền về đảng phái và phe nhóm của mình. Ngược lại, Đức Tổng Giám Mục của chúng ta kêu gọi mọi người, ngoài việc cầu nguyện cho các bệnh nhân, nên khiêm tốn phản tỉnh về thái độ sống và những thiếu sót của mình để được Thiên Chúa thứ tha, đồng thời để canh tân tâm hồn chúng ta.

THANH TẨY TÂM HỒN VÀ GIA TĂNG VIỆC BÁC ÁI.

Một thực tế đáng buồn nữa, đó là trong khi bệnh dịch virus corona đang lan truyền một cách đáng sợ, khi người dân được khuyến cáo ngoài việc thường xuyên rửa tay ra, khi đi ra đường mọi người cần đeo khẩu trang, thì có nhiều cá nhân đã lợi dụng cơ hội này để kiếm lợi. Họ đã đẩy giá khẩu trang lên, khiến người mua phải ngậm ngùi trả một số tiền cao hơn nhiều so với giá bình thường.

Còn nhớ, khi học về Phật giáo, tôi đọc đâu đó tư tưởng của một vị Pháp Sư, rằng: “Chức năng cao nhất của đôi tay là giữ gìn chính pháp của Như Lai (danh xưng khác của Đức Phật). Mọi người hãy dùng đôi tay của mình để bố thí, cúng dường, giúp người, giúp đời, làm Phật sự. Như thế, bàn tay này được dùng để nhằm chia sẻ tình thương và nhằm mang lại nhiều lợi lạc cho nhân gian.”

Khi có nhiều lúc con người không biết dùng đôi tay của mình để làm việc thiện, hay nói theo ngôn ngữ nhà Phật là đã có nhiều quãng đời vi phạm Phật pháp, thì Đức Phật dạy: “thay vì trừng phạt bàn tay thì hãy ‘rửa tâm’; vì khi tâm thanh tịnh, bàn tay sẽ hướng về việc lành.” Vì thế, nếu có ai đó trước đây đã dùng đôi tay của mình để vơ vét kiếm lợi trên sự đau khổ của người khác, thì hãy “thanh tẩy” đôi tay của mình bằng những việc làm thanh sạch, bằng việc làm bác ái. Một khi chúng ta thay đổi được cái tâm của mình là chúng ta sẽ thay đổi các hành động của chúng ta.

Chúng ta thực sự vui mừng, vì mấy ngày gần đây, khi nhiều cơ sở y tế ở Việt Nam và nhiều nước khác đang đẩy giá khẩu trang lên cao, thì có nhiều hội từ thiện, nhiều cộng đoàn tu sĩ và nhiều nhóm bạn trẻ ở Viêt Nam đã tổ chức chương trình phát khẩu trang miễn phí cho người dùng. Hay như tin từ “Thời báo Hoàn cầu”, để hỗ trợ cho Trung Quốc trong việc chống đại dịch, hôm 27 tháng 1 năm 2020, Tòa thánh Vatican và các cộng đoàn Công giáo tại Ý đã hỗ trợ cho Trung Quốc khoảng 600.000 đến 700.000 khẩu trang. Đây là những việc làm rất thiết thực, đây là những hành động rất đáng khen ngợi, vì tất cả chúng nói lên tình bác ái giữa con người với nhau.  

Để kết thúc bài chia sẻ nay, tôi xin mượn lời của Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Năng khi ngài khuyên các linh mục, tu sĩ, tu sinh và cộng đoàn tín hữu của mình: “Chúng ta cũng hãy cầu nguyện cho cộng đồng nhân loại biết yêu thương nhau, quảng đại hy sinh giúp đỡ nhau trong những giờ phút khó khăn, đừng vì tham lam ích kỷ mà trục lợi trên sự đau khổ của tha nhân.” (Trang thông tin Tổng Giáo phận Sài Gòn).

Không bao giờ hết, lúc này đây mọi người chúng ta không chỉ biết thường xuyên rửa tay để diệt vi khuẩn mà còn biết “rửa lòng” để tâm hồn chúng ta được trở nên trong sạch, hầu có động lực thực thi nhiều việc bác ái, nhằm mang lại ích lợi cho anh chị em chúng ta. 

Ngày 9 tháng 2 năm 2020

Lm. Antôn Phạm Trong Quang, SVD

LINH MỤC TỰ TỬ VÀ ĐÔI ĐIỀU SUY GẪM

Trong giờ cơm tối, một anh em linh mục trong dòng chia sẻ một thông tin chẳng tốt lành chút nào, đó là thông tin về một vị linh mục trẻ thuộc giáo phận Kansas City, bang Missouri, Hoa Kỳ tự tử khi tuổi đời mới có 34. Phản ứng của các anh em trong cộng đoàn là lặng đi trong chốc lát, rồi có nhiều câu nói phản hồi: “Lý do tại sao vậy?” “Sao lại như thế được nhỉ?” “Thương quá, một linh mục trẻ.”

Vâng, tin tức về một ai đó tự kết liễu cuộc đời của mình thường làm “chấn động” lòng người, nhất là tin một linh mục tự kết thúc cuộc đời mình lại càng khiến cho không chỉ có gia đình, người thân và giáo dân của ngài đau đớn mà khiến bao nhiêu người khác không khỏi bàng hoàng và thắc mắc.

Hôm qua thầy hiệu trưởng của trường đại học Công Giáo Hoa Kỳ cũng báo tin buồn này và xin mọi người cầu nguyện cho vị linh mục trẻ ấy, vì ngài đã từng tốt nghiệp khoa Giáo luật tại trường. Trên lớp tin tức này lại được thảo luận rất nhiều, thậm chí có nhiều câu hỏi cũng được mấy bạn là giáo dân đặt ra: “Là một linh mục tại sao ngài lại có lựa chọn tiêu cực như thế?” “Chẳng phải linh mục này học giáo luật, mà không biết Giáo hội phản đối tự tử sao?” Tôi lắng nghe và suy gẫm rất nhiều về những câu hỏi mà mọi người đặt ra. Và nhân tiện, hôm nay là Ngày Đời Sống Thánh Hiến, tôi mạo muội viết vài dòng chia sẻ để mọi người cùng suy nghĩ cầu nguyện.

TỰ SÁT, LỖI PHẠM NẶNG NỀ.

Vâng, nói đến vấn đề tự tử, đức tin của Giáo hội Công giáo dạy trong giáo luật số 2281, rằng:  “Tự sát nghịch với khuynh hướng tự nhiên muốn bảo tồn và kéo dài sự sống của con người. Lỗi phạm nặng nề đến tình yêu chính đáng đối với bản thân.” Đối với tác hại và ảnh hưởng của tự tử, điều luật này còn giải thích thêm: “Tự sát còn xúc phạm đến tình yêu đối với người thân cận vì nó cắt đứt một cách bất công những mối dây liên đới với gia đình, quốc gia và nhân loại mà chúng ta có trách nhiệm.”

Như thế, nếu xét theo giáo luật, việc tự sát của bất cứ người nào, không kể linh mục hay giáo dân, đều là “đối nghịch với tình yêu của Thiên Chúa hằng sống.” Tuy nhiên, cũng giống như nhiều người đặt câu hỏi: “tại sao vị linh mục trẻ này lại chọn cái chết?” hay “liệu người tự kết liễu đời mình có được rỗi linh hồn không?” Tôi cố gắng tìm thêm thông tin để biết tại sao ngài lại tự tử hay trước khi kết liễu đời mình, ngài có để lại hoặc viết ra lời trăn trối nào không, nhưng tôi không có được thông tin nào khác liên quan.

Quả nhiên, việc không cung cấp thêm thông tin là quyền của Giáo phận và gia đình ngài, hơn nữa việc xét đoán về phần rỗi của vị linh mục trẻ này cũng không phải là mục đích của bài viết, vì chúng ta không phải là quan án. Chúng ta biết rằng chỉ có Thiên Chúa mới có quyền phán xét trên mỗi con người. Bài này chỉ muốn nhấn mạnh một điều, rằng chúng ta cần tiếp tục hy vọng vào Chúa, vào tình thương và lòng từ bi của Ngài, vì giáo luật số 2283 còn dạy rằng: “Ta không được tuyệt vọng về phần rỗi đời đời của những người tự tử. Thiên Chúa có thể thu xếp cho họ có cơ hội sám hối để được ơn tha thứ, bằng những đường lối mà chỉ một mình Người biết.” Về phần chúng ta, cần tiếp tục cầu nguyện cho vị linh mục trẻ này, cho gia đình và giáo dân của ngài, hơn nữa giáo luật còn viết thêm: “Hội Thánh vẫn cầu nguyện cho những người hủy hoại mạng sống mình.”

CẦU NGUYỆN VÌ SỰ MONG MANH CỦA KIẾP NGƯỜI

Thông tin về tự tử của linh mục này khiến tôi còn có thêm suy nghĩ, rằng sự sống con người thật là mong manh. Tất cả mọi người, kể cả các linh mục, đã là con người, sự sống của họ cũng rất mong manh. Vâng, các linh mục cũng là con người da trần mắt thịt, các linh mục cũng có “hỷ-nổ-ái-ố.” Tức là các ngài cũng có những biểu hiện về sự “vui mừng,” “phẫn nộ,” “yêu thương” và “ghen ghét” như bao nhiêu người đang có. Trên thực tế, các linh mục lại được kỳ vọng nhiều hơn so với những ai khác. Linh mục được kỳ vọng từ lời ăn tiếng nói đến hành động việc làm, sống làm sao để trở thành tấm gương cho nhiều người chung quanh noi theo. Hơn nữa, linh mục không được tỏ ra yếu đuối, đau buồn hay những biểu hiện tiêu cực nào khác trước mặt mọi người.

Thật là bất công, thời đại ngày hôm nay, các linh mục lại là đối tượng thường bị dò xét, thậm chí còn bị chê bai về khả năng ăn nói, khả năng giảng dạy hay nghệ thuật giao tiếp. Linh mục thời nay không chỉ được mời gọi chăm sóc đời sống tâm linh của các tín hữu, mà còn được giao cho quyền quản lý việc này việc kia, như việc dạy học, mục vụ bệnh viện, mục vụ quân đội, kiếm tiền để xây dựng giáo xứ và nhiều công việc mục vụ xã hội khác. Vì thế, có một thực tế không thể chối cãi, là linh mục thời nay không có nhiều thời gian để cầu nguyện và suy niệm Lời Chúa. Linh mục thời nay vì thế thường dễ mất quân bình trong hành xử, dễ bị hiểu nhầm và phải chịu nhiều áp lực trong đời sống mục vụ. Tóm lại, người ta coi linh mục như một chuyên gia hoặc người làm công trả lương, chứ ít thấy sự thánh thiêng trong sứ vụ của các ngài.

Linh mục ngày nay còn được truyền thông “quan tâm” và theo dõi sát sao để tìm cách phóng đại hoặc lên án những tương quan mà họ cho là “bất thường” của các ngài với nữ giới, với trẻ vị thành niên, thậm chí với cả nam giới. Vì những xoi mói này mà khiến các ngài phải giữ khoảng cách “an toàn tuyệt đối,” sống mất tự nhiên, thậm chí còn sợ hãi khi tiếp xúc với giáo dân. Bởi thế, linh mục thời nay có xu huống sống “nề nếp” nếu không muốn nói là khép kín với giáo dân. Sau thánh lễ, các ngài trở về phòng hoặc tránh né các giờ sinh hoạt có tính cộng đồng, thậm chí trong cách cư xử luôn tìm cách “làm đẹp lòng giáo dân” hay từ chối góp ý hay nói lên sự thật.

CẦU NGUYỆN KHI GẶP ÁP LỰC

Với tư cách là một linh mục, tôi hy vọng các anh em linh mục khác cũng cảm nghiệm được bài học, rằng chúng ta được mời gọi trở thành một linh mục, không nên sống chỉ để được người khác yêu thích hay được ưu ái cách riêng, mà sống là để làm chứng cho Thiên Chúa tình yêu. Tôi rất thích lời của Đức Hồng Y Beniamino Stella Tổng trưởng Bộ Giáo sĩ, khi trả lời Vatican News, ngài nói: “Thật ra, trong thực tế, trong Giáo hội, đại đa số các linh mục làm việc hiến dâng cuộc sống của họ cách quảng đại, sử dụng năng lực tốt nhất để loan báo Tin Mừng và chăm sóc dân Chúa, và dành thời gian cho những người có hoàn cảnh khó khăn, cho người trẻ, người già, các bệnh nhân, người nghèo.” (Vatican News 3/12/2019)

Lời của Đức Hồng Y Stella nhắn nhủ chúng ta, là tiếp tục làm việc trong khiêm tốn và quảng đại theo khả năng của mình. Nếu khi bị hiểu nhầm hay phải chịu nhiều áp lực, chúng ta cần tìm đến sự cầu nguyện. Vì cầu nguyện sẽ giúp chúng ta giảm bớt căng thẳng, cầu nguyện sẽ giúp cho thân thể, tâm trí và linh hồn chúng ta được vững mạnh trở lại, hầu giúp chúng ta tiếp tục hoàn tất sứ vụ mà Chúa dành cho chúng ta.

Là linh mục, chúng ta cần khiêm tốn cầu xin Chúa ban cho chúng ta ơn khôn ngoan để thấu hiểu được những yếu đuối và mỏng dòn của chúng ta, đồng thời cũng xin ơn can đảm để chúng ta chấp nhận những yếu đuối đó, nhằm thăng tiến đời sống chứng nhân của chúng ta. Không ai chối cãi, khi đức tin của chúng ta trở nên yếu đuối, khiến chúng ta càng trở nên sợ hãi, thất vọng và chán chường về sứ vụ của mình. Chúa muốn chúng ta tiếp tục giữ tương quan mật thiết với Ngài. Chúa muốn chúng ta luôn nhớ rằng chúng ta thuộc về Chúa vì Ngài không phải là Chúa của sự sợ hãi mà là Chúa của khoan dung và tha thứ.

Là linh mục, chúng ta không phải được gọi để sống cô lập hay một mình đương đầu với khó khăn, nhưng chúng ta được gọi để thiết lập tương quan mật thiết với anh chị em, với các anh em linh mục, các tu sĩ, với bề trên và những người thân cận với chúng ta. Chúng ta nên dành nhiều thời gian để giao tế, để chia sẻ, để lắng nghe những tâm tình và ý kiến của anh chị em của chúng ta.

GIÁO DÂN HÃY ĐỒNG HÀNH VÀ NÂNG ĐỠ CÁC LINH MỤC

Sứ vụ của linh mục là được phục vụ và hướng dẫn giáo dân, nhất là hướng dẫn về mặt đức tin và tinh thần. Tôi nhớ lời của thánh Gioan Vianey nói với chúng ta rằng: “Linh mục là món quà của Thiên Chúa,” là món quà Chúa ban cho anh chị em giáo dân trong lòng Giáo hội. Tôi hy vọng anh chị em giáo dân luôn biết đồng hành với các linh mục của mình và trân quý “món quà” mà Chúa ban cho anh chị em.

Linh mục cũng là con người. Linh mục nhiều lúc cũng có nhiều thiếu sót. Như đã đề cập trên đây, linh mục ngày nay đang phải chịu nhiều áp lực về đời sống tâm linh, xã hội và tương quan với mọi giới. Các giáo dân hãy học thông cảm với những áp lực và thiếu sót của các linh mục. Tôi nhớ lời của Đức Giám Mục Robert Barren, viết trong cuốn “Letter to a Suffering Church” (Bức Thư Viết Cho Một Giáo Hội Chịu Đau Khổ”, rằng khi thế giới này đang có xu hướng tìm cách đánh phá Giáo hội, khi mà truyền thông và thế tục đang dò xét và tấn công các chủ chăn của mình, giáo dân không nên chọn cách phàn nàn, lên án hay bỏ Giáo hội mà ra đi, nhưng hãy ở lại trong Giáo hội, đồng hành với các vị chủ chăn của mình để bảo vệ Giáo hội và để chống lại thế lực bạo tàn.

Vâng, tôi muốn mượn lời Đức Hồng Y Stella để mời gọi anh chị em: “Giáo dân chúng ta không nên đòi hỏi các linh mục chúng ta cung cấp và đáp ứng những nhu cầu của chúng ta như một cái máy ban phát các dịch vụ thánh. Nhưng hãy yêu mến, đồng hành và nâng đỡ các linh mục của mình.” (Vatican News 3/12/2019) Hãy dành cho các ngài những lời khen khi các ngài nỗ lực làm việc, hãy góp ý một cách chân thành và đúng lúc, đúng chỗ và đúng mực mỗi khi các ngài có những thiếu sót. 

Tôi tin rằng, khi các linh mục cảm nghiệm được tình thương mến, sự động viên và ý kiến xây dựng của anh chị em giáo dân, thì đời sống dâng hiến của các ngài sẽ trở nên vui tươi hơn, cuộc sống có nhiều “màu sắc” hơn. Tôi tin rằng khi các linh mục cảm thấy được trong sự yếu đuối và mỏng dòn của kiếp người, nếu được giáo dân mình đồng hành và nâng đỡ thì khi gặp khó khăn thử thách, các ngài sẽ không bao giờ bỏ cuộc, mà luôn tìm ra những lối thoát và phương cách để vượt qua những thử thách và khó khăn đó. Như thế, nỗi đau về việc linh mục tự tử sẽ không bao giờ ở lại bên tai chúng ta. Như thế Giáo hội chúng ta mới tràn đầy niềm vui và hy vọng.

 Ngày Lễ Thánh Hiến, 02 tháng 02 năm 2020

Linh mục Antôn Phạm Trọng Quang, SVD

Bài viết đăng trên trang Vietcatholic: http://www.vietcatholic.net/News/Html/254501.htm